Nadzorca układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu (PZU) obowiązany jest ocenić stan przedsiębiorstwa dłużnika i możliwości wykonania zaproponowanego układu. Dokonuje tego na podstawie informacji dostarczonych przez dłużnika.
Dłużnik obowiązany jest udzielać nadzorcy pełnych i zgodnych z prawdą informacji w celu wykorzystania ich w PZU; ma obowiązek udostępnić na żądanie nadzorcy dokumenty dotyczące swojego majątku i zobowiązań. Dłużnik udziela nadzorcy informacji pod rygorem odpowiedzialności karnej za dostarczenie nieprawdziwych informacji, o czym nadzorca obowiązany jest dłużnika pouczyć.
Nadzorca układu nie ponosi odpowiedzialności za prawdziwość informacji dostarczonych mu przez dłużnika, co nie zwalnia nadzorcy z obowiązku rzetelnego weryfikowania tych informacji, zwłaszcza gdy istnieją uzasadnione wątpliwości co do ich prawdziwości.
W ramach sprawowanego nadzoru nadzorca kontroluje, czy majątek dłużnika jest dostatecznie zabezpieczony przed zniszczeniem lub utratą. Nadzorca układu ma przede wszystkim jednak ogólne uprawnienie do kontroli wszystkich czynności dłużnika dotyczących jego majątku i przedsiębiorstwa. Przypomnijmy, że od dnia obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego zarząd własny dłużnika ograniczony jest do czynności zwykłego zarządu, zaś czynności przekraczające zwykły zarząd wymagają, pod rygorem nieważności, zgody nadzorcy układu (zgoda może zostać udzielona również po dokonaniu czynności w terminie trzydziestu dni od dnia jej dokonania).
Nadzorca układu udziela wierzycielom informacji o sytuacji majątkowej dłużnika i możliwości wykonania układu w takim zakresie, w jakim jest to potrzebne do podjęcia racjonalnej ekonomicznie decyzji o głosowaniu za albo przeciw układowi.
Wierzyciel, który dostrzeże nieprawidłowości (niezgodności z prawem) w ramach procedury PZU lub inne okoliczności, które mogą stać na przeszkodzie zatwierdzeniu układu może złożyć nadzorcy pisemne zastrzeżenia. Nadzorca układu dołącza takie zastrzeżenia do swojego sprawozdania, składanego do sądu wraz z wnioskiem dłużnika o zatwierdzenie układu.
Czynności związane z inicjowaniem i przebiegiem PZU
Nadzorca dokonuje, współdziałając z dłużnikiem, obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Obowiązany jest przy tym zweryfikować, czy nie zachodzą okoliczności skutkujące odmową obwieszczenia, tj. czy w ciągu ostatnich dziesięciu lat dłużnik prowadził postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, albo czy w ciągu ostatnich dziesięciu lat umorzono postępowanie restrukturyzacyjne prowadzone wobec dłużnika). W przypadku stwierdzenia ww. okoliczności nadzorca odmawia dokonania obwieszczenia, co jak pisaliśmy już podlega uzasadnieniu i weryfikacji sądowej (skarga do sądu restrukturyzacyjnego).
Obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego następuje po sporządzeniu przez nadzorcę, we współpracy z dłużnikiem, spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych i wstępnego planu restrukturyzacyjnego. Obok ww. czynności do obowiązków nadzorcy układu należy również przygotowanie wspólnie z dłużnikiem planu restrukturyzacyjnego i propozycji układowych.
Nadzorca obowiązany jest współpracować z dłużnikiem w zakresie sprawnego i zgodnego z prawem zbierania głosów. W tym celu nadzorca zamieszcza w systemie teleinformatycznym (KRZ), obsługującym PZU, kartę do głosowania, doręczając wierzycielom pocztą lub za pośrednictwem komornika informację o sposobie głosowania za pośrednictwem KRZ i sposobie wypełnienia karty.
Nadzorca może również zwołać zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem, co w praktyce wyjątkiem od ww. sposobu głosowania.
Po zebraniu głosów nadzorca stwierdza przyjęcie układu. Nieprzyjęcie układu przez wierzycieli oznacza zakończenie PZU.
W przypadku przyjęcia układu nadzorca sporządza oraz składa, wraz z wnioskiem dłużnika o zatwierdzenie układu, sprawozdanie o możliwości wykonania układu.
Do obowiązków nadzorcy układu należy również poinformowanie dłużnika o niemożności zawarcia układu, w związku ze stwierdzeniem, że suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem, która to czynność, w braku uchylenia sporności, oznacza zakończenie PZU.