Opodatkowanie fundacji rodzinnej

Z uwagi na wprowadzenie w ustawie o CIT zwolnienia podmiotowego dla fundacji rodzinnej, przeważająca część potencjalnych przychodów uzyskiwanych przez utworzoną fundację rodzinną będzie zwolniona z bieżącego opodatkowania podatkiem dochodowym.

Obciążenia podatkowe w CIT pojawiają się w momencie wypłaty świadczeń z fundacji rodzinnej, a także w przypadku przekazania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej oraz w przypadku wystąpienia tzw. ukrytych zysków – stawka podatku wynosi 15%.

Obciążenia podatkowe w CIT mogą pojawić się również w poniższych przypadkach:

• uzyskanie przez fundację rodzinną przychodów wskazanych na grafie, w przypadku których znajdują zastosowanie wyłączenia od zastosowania zwolnienia (wskazane w punkcie *, ** oraz ***) – stawka 19%;
• uzyskanie przez fundacje rodzinną przychodów wykraczających poza zakres działalności gospodarczej, którą może prowadzić fundacja rodzinna – stawka 25%;
• spełnienie przez fundację rodzinną warunków opodatkowania podatkiem dochodowym od przychodów z budynków (tylko w przypadku kiedy łączna wartość początkowa budynków przekracza 10 000 000 zł).

Opodatkowanie wypłat świadczeń z fundacji rodzinnej

Z uwagi na funkcjonowanie zwolnienia z PIT w przypadku wypłat świadczeń z fundacji rodzinnej, istotne jest właściwe ustalenie grona podmiotów wnoszących majątek do fundacji rodzinnej oraz jej beneficjentów – z punktu widzenia potencjalnych przyszłych obciążeń w PIT.

W przypadku kiedy mienie fundacji rodzinnej jest w całości mieniem wniesionym przez fundatora/fundatorów (w ramach aktu założycielskiego lub później w formie darowizny), całkowite lub częściowe zwolnienie z PIT znajdzie zastosowanie w przypadku beneficjentów będących w stosunku do fundatora w. „grupie 0” (małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha), grupie I lub grupie II w podatku od spadków i darowizn. Taka sytuacja została przedstawiona na rysunku powyżej i jest jednocześnie przez nas rekomendowaną.

W przypadku kiedy mienie fundacji rodzinnej jest wniesione przez osoby niebędące fundatorami uznaje się, że zostało one wniesione przez fundację rodziną (mienie fundacji). W zakresie mienia wniesionego przez fundację rodzinną nie znajduje zastosowania zwolnienie z PIT. Jeżeli majątek fundacji rodzinnej składa się zarówno z mienia wniesionego przez fundatora/fundatorów, jak i z mienia wniesionego przez fundację, zwolnienie z PIT znajduje zastosowanie jedynie w ograniczonym zakresie, obliczonym według proporcji w jakiej mienie wniesione przez fundatora pozostaje w całości majątku fundacji rodzinnej.

Pozostałe zagadnienia

• Uzyskanie przez wspólników spółki opodatkowanej na zasadach ryczałtu (tzw. estoński CIT) statusu fundatora lub beneficjenta fundacji rodzinnej prowadzić będzie do pozbawienia spółki prawa do dalszego zastosowania tej formy opodatkowania.
• W zakresie nieruchomości pozostających w majątku prywatnym, całkowite nominalne obciążenia podatkowe z tytułu ich wynajmowania poza fundacją rodzinną (tj. obecnie) są niższe, niż w przypadku wynajmowania ich przez fundację rodzinną. W przypadku tzw. najmu prywatnego przychód opodatkowany jest na bieżąco stawką ryczałtu 8,5%/12,5%. Jeżeli ww. nieruchomości zostaną wniesione do fundacji rodzinnej, przychód nie będzie podlegać bieżącemu opodatkowaniu, natomiast wypłata środków uzyskanych z tytułu najmu beneficjentom z „grupy 0” podlegać będzie opodatkowaniu wg stawki 15% (stawka jest wyższa, ale zapłata podatku jest odroczona w czasie).
• Fundacja rodzinna może być czynnym podatnikiem VAT, z uwagi na możliwość prowadzenia przez nią działalności gospodarczej na gruncie tego podatku. Z uwagi na fakt, że wniesienie składników majątku do fundacji rodzinnej może stanowić dostawę towarów na gruncie VAT (opodatkowaną VAT lub zwolnioną), koniecznie jest przeanalizowanie każdej z ww. dostaw w świetle obowiązków formalnych. Z uwagi na zasadę neutralności w podatku VAT, wniesienie do fundacji rodzinnej składników majątku podlegające opodatkowaniu VAT nie będzie wiązało się z faktycznymi obciążeniami podatkowymi.

Zasadność wnoszenia poszczególnych składników majątku do fundacji rodzinnej należy również rozpatrywać z punktu widzenia łatwości zarządzania poszczególnymi składnikami majątku:

• wniesienie do fundacji np. domu, w którym zamieszkuje jeden z beneficjentów spowoduje, że fakt dalszego zamieszkiwania w tym domu będzie dla tego beneficjenta świadczeniem uzyskanym od fundacji – a więc będzie opodatkowane;
• wniesienia określonego składnika majątku do fundacji nie da się „cofnąć” bez zapłaty podatku.