Postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU) jest w istotnej mierze postępowaniem pozasądowym, przebiegającym na linii: dłużnik – nadzorca układu – wierzyciele. Sąd „pojawia się” dopiero na końcowym etapie tego postępowania, kiedy podejmuje decyzję w sprawie zatwierdzenia układu zawartego przez dłużnika z pomocą nadzorcy układu, a wiec niejako przypieczętowuje ich wysiłki.
Ważnym elementem dla sprawnego przebiegu tego postępowania, ale także często dla zgodnego z oczekiwaniami dłużnika efektami głosowania wierzycieli, jest wybór przez osoby, która będzie pełniła funkcję nadzorcy układu w jego PZU. Należy podkreślić, że wyboru nadzorcy układu dłużnik dokonuje samodzielnie, spośród osób fizycznych, posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego lub spółek handlowych, których wszyscy członkowie zarządu posiadają taką licencje albo spółek handlowych, których wszyscy wspólnicy odpowiadający bez ograniczenia posiadają licencje doradcy restrukturyzacyjnego.
Lista osób posiadających uprawnienia doradcy restrukturyzacyjnego jest dostępna na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości (zakładka: Załatw sprawę => Znajdź licencjonowanego doradcę restrukturyzacyjnego) lub na stronie Portalu Rejestrów Sądowych (Krajowy Rejestr Zadłużonych => Portal Publiczny => Wyszukiwanie doradców restrukturyzacyjnych).
Przy wyborze konkretnej osoby/spółki, która będzie w naszym postępowaniu pełniła funkcję nadzorcy układu, oprócz spełnienia formalnych wymogów, powinny grać rolę rozsądne względy przemawiające zazwyczaj za nawiązywaniem współpracy z tego rodzaju świadczeniodawcami (podobnie choćby, jak przy wyborze adwokata – kompetencje, doświadczenie, komunikacja).
Umowa z nadzorcą układu
Relacja pomiędzy dłużnikiem i nadzorca układu odbywa się na podstawie cywilnoprawnej umowy (zlecenia) o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania.
Poza kwestiami związanymi z wynagrodzeniem nadzorcy, umowa z nadzorcą układu powinna jasno określać, do czego zobowiązane są strony. Co się tyczy nadzorcy, to obowiązki te zasadniczo wynikają z ustawy, jednakże choćby dla porządku, umowa powinna zobowiązywać nadzorcę do:
- ustalenia w porozumieniu z dłużnikiem dnia układowego, tj. daty, od której będą liczone skutki układu,
- sporządzenia wspólnie z dłużnikiem planu restrukturyzacyjnego,
- przygotowania wspólnie z dłużnikiem propozycji układowych,
- sporządzenia spisu wierzytelności oraz spisu wierzytelności spornych,
- dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego,
- współpracy z dłużnikiem przy zbieraniu głosów wierzycieli za układem,
- stwierdzenia przyjęcia układu przez wierzycieli,
- złożenia do sądu sprawozdania o możliwości wykonania układu,
- współpracy w toku postępowania z dłużnikiem oraz z wierzycielami w zakresie oraz przy tych wszystkich czynnościach, kiedy to, zważywszy na przepisy ustawy oraz cel PZU, współpraca taka jest konieczna lub wskazana,
- zawarcia umowy ubezpieczenia OC w terminie 14 dni od zawarcia umowy miedzy dłużnikiem a nadzorcą o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania.
Przepisy nie wprowadzają obowiązkowej formy dla umowy z nadzorcą układu, winna ona jednak być zawarta w formie pisemnej, a to dla klarowności i pewności relacji miedzy dłużnikiem i nadzorcą.
Koszty
Koszty PZU do poniesienia przez dłużnika, to przede wszystkim wynagrodzenie nadzorcy układu, opłata za wniosek o zatwierdzenie układu oraz operacyjne koszty, związane ze zbieraniem głosów wierzycieli w celu przyjęcia układu.
Wynagrodzenie nadzorcy układu powinno być określone w umowie z nadzorcą. Wynagrodzenie nadzorcy jest częściowo regulowane przez ustawę tylko wówczas, gdy dłużnik jest mikroprzedsiębiorcą (w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych – średniorocznie zatrudnionych mniejsze niż 10 pracowników, roczny obrót i suma aktywów bilansu nie przekroczyły 2 mln Euro). Wówczas wynagrodzenie nadzorcy jest ograniczone do 15 % przewidzianego w układzie poziomu zaspokojenia wierzycieli; jeżeli poziom ten przekracza 100 tys. zł, wówczas wynagrodzenie nadzorcy od tego poziomu wynosi max. 3 % (odpowiednio – jeżeli przewidziany przez układ poziom zaspokojenia wierzycieli przekracza 500 tys. zł, wtedy wynagrodzenie nadzorcy liczone od kwoty 500 tys. zł wzwyż wynosi max. 1 %). Ważne jest również w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców, że w przypadku odmowy zatwierdzenia układu albo umorzenia PZU wynagrodzenie nadzorcy, niezależnie od postanowień umowy, nie może przekroczyć dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (obecnie 2 x 5 882,99 zł = 11 765,98 zł). W przypadku innych przedsiębiorców niż mikro, wynagrodzenie ustalane z nadzorcą nie podlega reglamentacji.
W sytuacji przyjęcia układu przez wierzycieli, opłata za wniosek o zatwierdzenie układu wynosi natomiast 1 000 zł.