Według rejestru fundacji rodzinnych, prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, w ciągu pierwszego roku powstało ich w Polsce ponad 1000. Najchętniej na to rozwiązanie decydują się przedsiębiorcy z województw: mazowieckiego (354), małopolskiego (115), śląskiego (104) i wielkopolskiego (99). Najwięcej fundacji rodzinnych zarejestrowanych jest w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Poznaniu. Z kolei w województwie lubelskim powstało tylko 13 fundacji rodzinnych, w samym Lublinie 6.

Fundacja rodzinna to działający od ponad roku instrument prawny, stworzony z myślą o sukcesji majątków prywatnych oraz firm rodzinnych (tych ostatnich jest w Polsce ponad 800 tys.). Jest tworzona, aby zarządzać zgromadzonym majątkiem oraz zabezpieczać finansowo osoby wskazane przez założyciela – najczęściej członków rodziny.

– Zainteresowanie tematem fundacji rodzinnych widać też po ilości konferencji i wydarzeń, organizowanych przez środowiska biznesowe. Coraz więcej przedsiębiorców pyta o ten temat. To atrakcyjne rozwiązanie ze względu na znaczne uproszczenie kwestii przekazania rodzinnego biznesu kolejnym pokoleniom i korzystne opodatkowanie. Chociaż ma wiele zalet, zawsze podkreślam, że nie jest to instrument który sprawdzi się w każdej firmie rodzinnej – mówi adw. Krzysztof Smaga, partner zarządzający w Kancelarii 5E Smaga i Wspólnicy, zajmujący się tematyką sukcesji.

Bieżące dochody fundacji rodzinnej, poza kilkoma wyjątkami, są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym. Podatek ten pojawia się dopiero w chwili wypłaty przez fundację świadczeń dla beneficjentów i wynosi 15 %. Upraszczając nieco, beneficjenci zaliczani w stosunku do fundatora do tzw. grupy zerowej w podatku od spadków i darowizn (małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha) są zwolnieni z opodatkowania PIT w zakresie świadczeń uzyskiwanych od fundacji rodzinnej.

Ile fundacji rodzinnych jest w Polsce

Według stanu na 17 maja 2024 r. w Polsce zarejestrowanych jest 1005 fundacji rodzinnych. I chociaż przedsiębiorcy na początku obowiązywania przepisów podchodzili do tego rozwiązania z rezerwą, widać wyraźną tendencję wzrostową. Tylko w dwóch pierwszych tygodniach maja 2024 r. rejestr wzrósł o 150 nowych pozycji. Kolejnych 500 wniosków czeka na wpis.

– Początkowo dało się zaobserwować pewną nieufność potencjalnych fundatorów w postrzeganiu dobrych regulacji dotyczących fundacji rodzinnej. Nastawienie przedsiębiorców było często takie, żeby poczekać i przekonać się „czy czegoś nie zmienią”. Obecnie fundacja rodzinna zyskuje coraz większe zaufanie oraz znajduje właściwe miejsce jako długoterminowy instrument sukcesyjny, a nie możliwość bieżącej optymalizacji podatkowej. Widać to wyraźnie wśród naszych klientów – mówi adw. Krzysztof Smaga.

Gdzie najwięcej, gdzie najmniej fundacji rodzinnych

Stołeczni przedsiębiorcy zdecydowanie wyróżniają się na tle kraju. W Warszawie zarejestrowanych jest 275 fundacji rodzinnych. W Krakowie postało ich 83, we Wrocławiu 47, w Poznaniu 44. W Katowicach zarejestrowane są 32 fundacje, ale widać zainteresowanie tematem też w mniejszych miastach aglomeracji śląskiej. Na kolejnych miejscach zestawienia znalazła się Łódź (28), Gdańsk (24), Gdynia (17) i Szczecin (16). Najmniej fundacji, wśród miast wojewódzkich, powstało w Olsztynie (2), Kielcach (3), Toruniu (5) i Lublinie (6).

Podobnie kształtują się proporcje w podziale na województwa. Ponad 1/3 fundacji rodzinnych ma swoją siedzibę na terenie województwa mazowieckiego (354). Kolejne na liście są województwa: małopolskie (115), śląskie (104), wielkopolskie (99), pomorskie (71) i dolnośląskie (66). Najmniej zainteresowani tematem fundacji rodzinnych są przedsiębiorcy z warmińsko-mazurskiego (7), świętokrzyskiego (6) i opolskiego (1).

– Liczba fundacji rodzinnych przypadających na województwa jest związana z potencjałem gospodarczym poszczególnych regionów. Nie należy z tego wyciągać jakichś daleko idących wniosków, ponieważ jesteśmy dopiero na początku naszej przygody z fundacją rodzinną. Ważne jest, że instrument ten zyskuje zaufanie i jego popularność rośnie – podsumowuje adw. Krzysztof Smaga.

Jesteś zainteresowany tematem fundacji rodzinnych? Wyślij wiadomość na: k.smaga@5e.legal lub zadzwoń 604 166 133